Landelijke leegstand groeit met 40%! Vorige week werd vooral deze conclusie uit het PBL-rapport ‘Veerkracht op de proef gesteld’ met veel bombarie behandeld in de media. Begrijpelijk ook, we hebben allemaal behoefte aan inzicht in de effecten van corona. Maar helaas haalt vaak alleen de headline het nieuws.

“Natuurlijk is de 40% leegstandsgroei is een interessant getal, maar in het PBL-rapport van vorige week staan nog veel meer waardevolle inzichten, die wij van harte onderschrijven”, aldus DTNP-adviseur Tycho Wissink. “Het is een genuanceerd onderzoeksrapport met veel interessante details. De conclusie dat binnensteden veerkrachtig genoeg zijn om zichzelf opnieuw uit te vinden is bemoedigend.”

Wij hebben eens rustig door het rapport heen gelezen en lichten er graag een viertal belangrijke aanbevelingen uit:
• Maak onderscheid tussen korte en lange termijn. Sterke binnensteden worden nu relatief hard getroffen, omdat de recreatieve (vaak bovenlokale) bezoekersgroep gedwongen thuisblijft. Wanneer restricties worden versoepeld, en bijvoorbeeld horeca weer open mag, zullen deze centra naar verwachting echter ook weer snel bruisen van activiteit. Tycho: “Wij geloven dat die binnensteden altijd ruimtelijk, economisch en sociaal relevant zullen blijven. We dragen het advies van het PBL dan ook al langer uit: ga nu niet ad-hoc overal transformeren! Benut deze tijd en urgentie om samen de kansen goed in beeld te krijgen en een duidelijke ontwikkelrichting te kiezen; blijf als gemeente en centrummanagement strategisch handelen, met zicht op de kansen op de lange termijn.”
• Elke binnenstad is anders. Het PBL deelt de binnensteden op in vijf categorieën, waarbij zowel binnen als tussen deze categorieën vaak grote verschillen zitten.. Tycho: “Wij hebben in veel van de centra uit dit onderzoek wel eens gewerkt. Hierdoor weten we dat wat in Enschede werkt, niet één op één in Hoorn of Weert kan worden toegepast. Er is maatwerk nodig om de veerkracht van binnensteden te ondersteunen.”
• Diversiteit telt. Het PBL-rapport raakt aan een belangrijke economisch-geografische principe: specialisatie zorgt voor efficiëntie, maar tegelijkertijd ook voor kwetsbaarheid. Tycho: “We zien al jaren dat monofunctionele (en dus gespecialiseerde) winkelgebieden voor de grootste uitdagingen staan. Activiteiten als onderwijs, zorg, overheid, cultuur, evenementen, dienstverlening, wonen en bedrijvigheid zijn dan ook zeker geen bijzaak voor een veerkrachtige binnenstad!””
• Bekijk waarde van vastgoed vanuit het geheel. Het PBL waarschuwt voor een flinke daling van de vastgoedwaarde. Tegelijkertijd adviseert ze om vanuit een nuchtere houding naar de toekomst te kijken, aangezien kernkwaliteiten van binnensteden (zoals cultuurhistorie, centrale ligging, en sfeer en uitstraling) onverminderd van waarde blijven. Tycho: “Een terechte oproep. Het doel is niet ‘pandjes vullen’ of ‘meters saneren’, maar het verbeteren van de leefomgeving en het vestigingsklimaat. Hiermee voorkom je versnippering en blijft de veerkracht, en waarde, op de lange termijn behouden.” Het PBL noemt de aanpak in Assen, waar wij nu een binnenstadsvisie aan het maken zijn, als leerzaam voorbeeld: “De opgave is een prettige binnenstad te realiseren en niet de retailfunctie overeind te houden”.

Bijlagen:

• PBL-rapport 'Veerkracht op de proef gesteld'